Frontgebied

Strijd op de vierkante meter

Frontgebied

Erlecom kwam aan het eind van Operatie Market Garden, in september 1944, in de frontlinie te liggen. De Britten en Amerikanen waren opgerukt vanuit het zuiden en het luchtlandingsoffensief dat op 17 september 1944 startte om de bruggen bij Grave, Nijmegen en Arnhem te veroveren, om zo door te kunnen stoten naar Duitsland, was tussen Nijmegen en Arnhem tot staan gebracht. Het was niet gelukt de brug over de Nederrijn in Arnhem te veroveren op de Duitsers en om de Waalbrug bij Nijmegen was stevig gevochten. De Geallieerden probeerden in de Ooijpolder en bij Groesbeek door de Duitse linies te breken, maar de weerstand bleek bijzonder groot.

Eind september loopt de grens tussen de Duitsers en de Geallieerden vanaf de Thornse Molen tot aan de Waal. Het 504th Parachute Infantry Regiment houdt de lijn tussen Wyler en de Waal. A-, B- en C-company zitten rond het Wylermeer, de F- en D-Company zijn gelegerd bij de Thornse Molen en de Kerkdijk, E-Company heeft een commandopost in de boerderij die nu aan de Erlecomseweg 14a ligt. Aan de overkant van de Waal, op The Island, bij Gendt zitten Duitse troepen. Over en weer wordt geschoten. De Duitsers pogen Nijmegen te heroveren. In oktober worden de inwoners geëvacueerd.

Meerdere verhalen uit die tijd zijn algemeen bekend. Hieronder een kleine samenvatting

Erlecomseweg 14a

Op 4 mei 2011 is op de boerderij van Patrick van Thiel en Lianne Kerkhof aan de Erlecomseweg 14 een plaquette onthuld als eerbetoon aan daar gesneuvelde Amerikaanse soldaten van de 82ste Airbornedivisie, 504th Parachute Infantry Regiment, E-company. De daar gevestigde Amerikaanse post werd op 3 oktober 1944 getroffen door Duits granaatvuur. Zeker drie para's kwamen om. Zeven anderen, onder wie commandant Walter S. VanPoyck, raakten zwaargewond. Dat staat op de plaquette die door de inmiddels overleden E-Companyveteraan George Roth werd onthuld.
Bijna 10 jaar later, in 2021, zochten familieleden van korporaal Romeo J. Hamel contact. Ook hij kwam op 3 oktober om bij de mortieraanval, blijkt uit documenten. Hij werd 25 jaar en ligt begraven in Margraten. Zijn naam staat nog niet op de plaquette maar zal er nog op worden gezet. Mogelijk is er nog een twaalfde omgekomen soldaat wiens naam niet op de plaquette is vermeld.

Dat er wat onduidelijkheid is over welke soldaten slachtoffer werden van de mortieraanval komt door verschillende lezingen in verschillende documenten. Hamel wordt wel genoemd in het boek All American All the Way van Phill Nordyke en ook in de aantekeningen die schrijver Cornelius Ryan maakte in een interview met Captain VanPoyck. Die raakte die dag ook gewond. Hamel staat niet genoemd in het verslag dat Chester Garrisson maakte van de dodelijke Duitse mortieraanval. Hij noemt een soldaat Johnson. Die komt verder nergens anders in rapportages voor. In het boek van Nordyke komen de soldaten Morris en Thomson niet voor, terwijl die wel op de plaquette staan en ook in de aantekeningen van Ryan voorkomen. In The Battle of the Bridges van Frank van Lunteren staat dat er die dag vier doden en twaalf gewonden vielen.

Lees in De Gelderlander over de zoektocht van de familie Hamel:


Omroep Gelderland maakt opnames bij de onthulling van de plaquette in 2011:

Ernest Harrison

Erlecom blijft tot in februari 1945 frontgebied. Na de Amerikanen en Britten komen nu ook de Canadezen in het gebied. Op 7 februari gaat Operation Veritable van start. De Geallieerden stoten door. In de aanloop naar dat offensief sterft de Canadese soldaat Ernest David Harrison.
In de nacht van 27 op 28 januari 1945 gaan Harrison en sergeant MacDonald op verkenning. Vanuit Geallieerd gebied in Erlecom proberen zij bij de Duffeltdijk te komen. Ze zijn bij boerderij Eindjeshof als ze in een vuurgevecht terechtkomen. De 21-jarige soldaat Harrison wordt vrijwel direct dodelijk getroffen. Hij is door de Duitsers in de tuin van een toen nog aan de Leuthse zijde van de dijk staande boerderij begraven. Op die Duffeltdijk staat een monument ter nagedachtenis aan hem.
Zijn zus Beatrice Messinger begon een zoektocht naar haar omgekomen broer en het verhaal van zijn dood. Het is te lezen op haar website Finding my brother Ernest.

Een militaire kaart uit 1944:

Erlecomsedam

Operatie Veritable gaat van start op 7 februari 1945. Vijfendertigduizend Geallieerde voertuigen trekken De Ooijpolder in. Ter verdediging blazen de bezetters de Erlecomsedam, Kapitteldijk en de Querdamm op. Het gebied wordt geïnundeerd met twee meter hoog water. De dag erna trekken vanuit Nijmegen twee brigades van de 2e Canadese Infanteriedivisie met Buffalo's de Ooijpolder en Duffelt in en bevrijden Leuth. De operatie zal nog voortduren tot 11 maart 1945.

Op de dijk bij een steenfabriek in Erlecom:

Tot slot de biber

In september 2009 werd op een Waalstrandje in Gendt, tegenover Erlecom, een Duitse mini-onderzeeër gevonden. Die is mogelijk gebruikt bij een geplande aanval op de Nijmeegse Waalbrug in 1945. Meer over de vondst van deze duikboot vind je hier.